Τι είναι, από που προέρχεται ο όρος «σκολίωση», ποιοι είναι οι τύποι, πως γίνεται η διάγνωση και η θεραπεία κ.α

 

Ορισμός.

Οι παραμορφώσεις της σπονδυλικής στήλης καθώς και η θεραπεία τους έχουν περιγράφει από τον Ιπποκράτη, ο όρος όμως «σκολίωση» επινοήθηκε και χρησιμοποιήθηκε για πρώτη φορά από τον Γαληνό και προέρχεται από τη λέξη σκολιός = στραβός)

 

Τι είναι η σκολίωση?

Η σκολίωση αποτελεί μία πάθηση κατά την οποία συμβαίνει μια τρισδιάστατη στροφική παραμόρφωση της σπονδυλικής στήλης και μπορεί να εμφανιστεί τόσο σε ανηλίκους, όσο και σε ενήλικες.

 

Επι της ουσίας η παραμόρφωση της σπονδυλικής στήλης γίνεται σε τρία ανατομικά επίπεδα, με κύρια χαρακτηριστικά την πλάγια κλίση (μετωπιαίο επίπεδο),  την στροφή των σπονδύλων (οριζόντιο επίπεδο) και την θωρακική λόρδωση (οβελιαίο επίπεδο). Η σπονδυλική στήλη στην οπίσθια πλευρά της παρουσιάζει την εικόνα του σχήματος S ή C ανάλογα τον τύπο της σκολίωσης. Συνήθως τη συναντάμε στη θωρακική ή την οσφυϊκή περιοχή και σπανιότερα στην αυχενική.

Τύποι κυρτωμάτων

Οι κύριοι τύποι της σκολίωσης είναι:

α) η θωρακική σκολίωση

β) η θωρακο-οσφυϊκή

γ) η οσφυϊκή

δ)η διπλή σκολίωση (δεξιά θωρακική και αριστερά οσφυϊκή

 

Ο καθορισμός του κυρτώματος έχει πολύ μεγάλη σημασία για τη στοχευμένη θεραπεία του ασθενή.

 

 

Ποια είναι τα είδη σκολίωσης?

 

Τα είδη σκολίωσης διαχωρίζονται σε δύο βασικές κατηγορίες σύμφωνα με τη Διεθνή Εταιρεία Έρευνας της Σκολίωσης.

 

A.) Λειτουργική, η οποία προκαλείται κατά κύριο λόγο από εξωγενείς παράγοντες, όπως είναι κάποιος μυϊκός σπασμός.

• Αντισταθμιστική σκολίωση: είναι η σκολίωση που αποδίδεται σε άνισα άκρα ή σε κακή συμμετρία της πυέλου

• Ανταλγική ή <<εξ ‘ερεθισμού>> σκολίωση: είναι η σκολίωση που αποτελεί επιπλοκή παθήσεων της σπονδυλικής στήλης. Υποχωρεί όταν λείψει το αίτιο που την προκαλεί.

• Στατική σκολίωση : είναι η σκολίωση η οποία αποδίδεται στην κακή στάση του  σώματος.
• Υστερική: η οποία δεν εμφανίζεται συχνά.

 

B.) Η οργανική, κατά την οποία έχουμε παραμόρφωση των σπονδύλων, στροφή ή κλίση της σπονδυλικής στήλης,

• Ιδιοπαθής (idiopathic scoliosis)
• Συγγενής (congenital scoliosis)
• Παραλυτική  ή νευρομυικη (paralytic scoliosis)
• Μεσεγχυματικές διαταραχές

 

 

 

 

 

 Ιδιοπαθής σκολίωση

Ο όρος ιδιοπαθής σκολίωση χρησιμοποιήθηκε πρώτη φορά από τον Kleinberg, και αφόρα ασθενείς στους οποίους  η εμφάνιση της σκολίωσης δεν έχει κάποιο συγκεκριμένο αίτιο και η  αιτοπαθογένεια είναι πολυπαραγοντική. Η εμφάνιση της παρατηρείται συνήθως στην προεφηβική και εφηβική ηλικία ,όπου το σώμα υφίσταται σημαντικές αλλαγές.

Η ιδιοπαθής σκολίωση υποδιαιρείται σε τέσσερις κατηγορίες, με βάση την ηλικία πρωτοεμφάνισης της:

• βρεφική (από 0 έως 3 χρονών)
• παιδική (από 3 έως 10 χρονών)
• την εφηβική (μεγαλύτερη των 10 χρονών –μέχρι την σκελετική ωρίμανση )
• ιδιοπαθή σκολίωση των ενηλίκων (ηλικία μεγαλύτερη από εκείνη της σκελετικής ωρίμανσης)

 

Επιδημιολογία

Η εφηβική ιδιοπαθής σκολίωση (ΑΙS) με γωνία COBB άνω 10° έχει συχνότητα στον γενικό πληθυσμό 2-3% συμφωνά με τη σημερινή βιβλιογραφία. Περίπου 10% των διαγνωσμένων ασθενών ακολουθούν συντηρητική αντιμετώπιση ενώ το 0,1-0,3% απαιτούν χειρουργική παρέμβαση για την διόρθωση της παραμόρφωσης. Όταν η γωνία είναι 10°-20° η συχνότητα και στα δυο φύλα είναι ίδια ( 1:1). Όσο αυξάνεται η γωνία , η συχνότητα μεταβάλλεται με μεγαλύτερη εμφάνιση στα κορίτσια το οποίο οφείλεται μάλλον σε γενετικούς παράγοντες. Μεταξύ 30° -50° είναι το λεγόμενο ΄΄κρίσιμο σημείο΄΄, το οποίο επηρεάζει την ποιότητα ζωής των ασθενών με παραμορφώσεις που συνοδεύονται από πόνο και  δυσλειτουργίες στην καθημερινότητα.

 

Διάγνωση Σκολίωσης και Κλινική Αξιολόγηση

 

Για τη διάγνωση της σκολίωσης οφείλουμε να λάβουμε υπόψιν τόσο την κλινική εξέταση, όσο και τον ακτινολογικό έλεγχο. Για να επιβεβαιωθεί λοιπόν ένα περιστατικό σκολίωσης, πρέπει να υπάρχει πλάγια κλίση της σπονδυλικής στήλης με γωνία Cobb μεγαλύτερη των 10 μοιρών και ταυτόχρονα να προκύπτει στροφή στη σπονδυλική στήλη.

Ωστόσο για να μπορέσουμε να αξιολογήσουμε  εάν πρόκειται για  οργανική ή λειτουργική σκολίωση πρέπει να πραγματοποιηθεί το Αdam’s Test.  Κατά το συγκεκριμένο test ζήτειται από τον εξεταζόμενο να σκύψει μπροστά αφήνοντας τα χέρια του ελεύθερα. Ακολουθεί η παρατήρηση του εξεταζόμενου η οποία περιλαμβάβνει  συγκεκριμένα οδηγά σημεία όπως:

• Ανισορροπία στο ύψος των ώμων
• Ανισορροπια στη λεκάνης,
• Η απόσταση των αγκώνων από το σώμα,
• Ο ύβος κατά την επίκυψη κ.α.

Γίνεται επίσης  χρήση του σκολιόμετρου. Ένα θετικό τεστ Αdam’s test αποτελεί  παθογνωμονικό στοιχειό  για την ιδιόπαθη σκολίωση. Το σκολιόμετρο με θετικό εύρημα  άνω των 5° αποτελεί ένδειξη ασυμμετρίας της σπονδυλικής στήλης και είναι ένας τρόπος ένδειξης για απεικονιστικό έλεγχο.

Αντιμετώπιση

Η αντιμετώπισης της ιδιόπαθους σκολίωσης εξαρτάται από πολλούς παράγοντες όπως  τον βαθμό παραμόρφωσης της σπονδυλικής στήλης, την ηλικία του ασθενούς το όποιο σχετίζεται με πιθανότητα επιδείνωσης αλλά και το ψυχολογικό προφίλ του ασθενούς. Η συντηρητική αντιμετώπιση περιλαμβάνει την εφαρμογή κηδεμόνα ,εφόσον αυτό κρίνεται απαραίτητο, τις ειδικές φυσιοθεραπευτικές ασκησεις (PSSΕ) ή ακόμα και ο συνδυασμός  αυτών.  Οι επιστημονικές κοινότητες SOSORT και SRS εχουν θεσπίσει συγκεκριμένα κριτήρια για την  εφαρμογή κηδεμόνα τα οποία στηρίζονται σε ερευνητικά δεδομένα. Η σύγκριση μεταξύ  διαφορετικών κηδεμόνων ακόμα είναι σε ερευνητικό επίπεδο και στη βιβλιογραφία υπάρχουν λίγες έρευνες που να αποδεικνύουν ότι η εφαρμογή ενός συγκεκριμένου τύπου υπερτερεί έναντι των άλλων.

Η τρισδιάστατη αυτο-διόρθωση αποτελεί τον βασικό άξονα πάνω στον οποίο στηρίζεται η  συντηρητική θεραπεία και πραγματοποιείται πρώτα μέσω της εκπαίδευσης του ασθενή . Μόλις ο ασθενής αποκτήσει επίγνωση της παραμόρφωσης και των απαιτούμενων αλλαγών, τότε είναι σε θέση συνειδητά να προσαρμόσει τη στάση του σώματος του (active self-correction) για  να βρει την καλύτερη δυνατή ευθυγράμμιση της σπονδυλικής στήλης και στα 3 επίπεδα του χώρου. Πάνω σε αυτή τη λογική βασίζονται τα προγράμματα των φυσιοθεραπευτικών ασκήσεων PSSE) .