Η λέξη Σκολίωση (Scoliosis) προέρχεται από την αρχαία Ελληνική λέξη σκολιός = στρεβλός, στραβός (ρήμα: σκολιούμαι= παίρνω στραβή πορεία). Πρώτος ο Ιπποκράτης (460 – 375 π.Χ.) χρησιμοποίησε τους όρους ‘σκολίωσις’, ‘κύφωσις’, ‘λόρδωσις’, για να περιγράψει τις παραμορφώσεις της σπονδυλικής στήλης.
Ο Ιπποκράτης περιγράφει την σκολίωση και τις παραμορφώσεις της και τις συνέπειες που αυτές έχουν στην γενικότερη κατάσταση της υγείας. Για τα άτομα που έχουν εμφανίσει ήβο και δεν έχει ολοκληρωθεί η σκελετική τους ωρίμανση αναφέρει ότι αν ο ήβος βρίσκεται πάνω από το επίπεδο του διαφράγματος, αυτό μπορεί να προκαλέσει προβλήματα στην αναπνοή καθώς δεν υπάρχει πλήρης έκπτυξη του θώρακα, Παρατήρησε ακόμα ότι μπορεί να υπάρχει και προβολή του αυχένα που να οδηγήσει σε προβλήματα στον φάρυγγά. Στις περιπτώσεις που ήβος ήταν κάτω από το επίπεδο του διαφράγματος αναφέρει ότι μπορεί να προκληθούν προβλήματα στην νεφρική λειτουργεία και στην λειτουργεία της ουροδόχου κύστης.
Ένας από τους τρόπους αντιμετώπισης των παραμορφώσεων της σπονδυλικής στήλης ήταν η χρήση μιας κλίμακας πάνω στην οποία κρεμόταν ο ασθενής με σκοπό να προκληθεί έλξη των σπονδύλων. Ο Ιπποκράτης αναφέρει ότι ο συγκεκριμένος τρόπος σε κάποιες περιπτώσεις μπορεί να οδηγήσει σε βελτίωση τη παραμόρφωσης. Ήταν όμως αντίθετος σε χρήση της κλίμακας που γίνονταν από άλλους γιατρούς, σε δημόσιο χώρο για εντυπωσιασμό, οπου ο ασθενής αφήνονταν βίαια να κρεμαστεί μία ή περισσότερες φορές. Θεωρούσε ότι ήτανε μία επικίνδυνη μία αποτελεσματική πρακτική και χαρακτηρίζει αυτούς που την εφάρμοζαν ως τσαρλατάνους. Από το έργο του Ιπποκράτη δεν σώνεται σχηματική απεικόνιση της κλίμακας αυτής, αλλά στο μεταγενέστερο έργο του ο Απολλώνιος ο Κιτιεύς παραθέτει σχήματα της κλίμακας του Ιπποκράτη.
Ο Ιπποκράτης πρότεινε αν τελικά γινόταν χρήση της κλίμακας σε περίπτωση που ο ήβος βρισκόταν ψηλά στο θώρακα, η τοποθέτηση του ασθενή να ήταν με το κεφάλι προς τα πάνω ενώ αν ο ήβος ήταν στην οσφυϊκή μοίρα ο ασθενής θα έπρεπε να τοποθετηθεί με το κεφάλι προς τα κάτω.
Μια άλλη συσκευή που περιγράφεται από τον Ιπποκράτη προκειμένου να αντιμετωπιστούν παραμορφώσεις της σπονδυλικής στήλης ήταν μια κλίνη με τροχαλίες. Ο ασθενής δένονταν πάνω στην κλίνη – πάγκο ώστε να εφαρμοστούν οι κατάλληλες δυνάμεις που θα μείωναν την παραμόρφωση. Ταυτόχρονα υπήρχε η δυνατότητα μέσω τροχαλιών να εφαρμοστεί έλξη κατά μήκος της σπονδυλικής στήλης. Ο ιατρός μπορούσε με τα χέρια του ή με την χρήση μιας σανίδας να πιέσει τον ήβο προς την κατεύθυνση που είχε επιλέξει.
Η θεραπευτική προσέγγιση που περιγράφεται παραπάνω ακολουθήθηκε στην συνέχεια και από μεταγενέστερους θεραπευτές όπως ο Γαληνός.
Αξίζει να παρατηρήσουμε πως ακόμα και σήμερα υπάρχουν σύχρονες συσκεύες που χρησιμοποιούν την έλξη της σπονδηλικής στήλης ως μέσο θεραπέιας και ανακούφισης συμπτωμάτων.
Όσον αφορά τις παραμορφώσεις σπονδηλικής στήλης (σκολίωση – κύφωση – λόρδωση) οι Ειδικές Φυσικοθεραπευτικές Ασκήσεις Σκολίωσης (PSSE) όπως η Schroth και η SEAS χρησιμοποιούν την επιμήκυνση (elongation) της σπονδυλικής στήλης ενεργητικά και την διατήρηση της θέσης αυτής ως βάση για την έναρξη των ασκήσεων. Η πίεση των ήβων είναι κι αυτό μια πρακτική που ακολουθείται και σήμερα είτε όταν γίνεται χρήση κηδεμόνα είτε ως μέρος θεραπευτικής άσκησης. Στις ασκήσεις Schroth για παράδειγμα οταν γίνονται τοποθετήσεις στο έδαφος χρησιμοποιούνται μαλιξαράκια για να πιέζουν τους ήβους προς την επιθυμητή κατεύθυνση.
Πηγές:
On the Articulations: Hippocrates. Translated by Francis Adams, University of Adelaide Library
Ιπποκράτης, Asulanus, Franciscus . Απαντα τα του Ιπποκράτους – Omnia opera Hippocratis : Περι Αρθρων Venetiis in aedibus Aldi, & Andreae Asulani Soceri, MDXXVI
Apollonios of Kition,(50BC) Peri Arthron, p. 23, ed. Schone
και το εξαιρετικό άρθρο
Elias S Vasiliadis, Theodoros B Grivas and Angelos Kaspiris. 2009. Historical overview of spinal deformities in ancient Greece. Scoliosis 2009, 4:6 doi:10.1186/1748-7161-4-6
